Mazury jest to nazwa krainy historyczno-geograficznej, leżącej w Polsce północno-wschodniej, obejmującej Pojezierze Mazurskie. Od zachodu graniczy z Pojezierzem Iławskim, od północy z Niziną Staropruską, a od wschodu z Pojezierzem Litewskim. Zajmuje powierzchnię ponad 13 tys. km². Obecnie jest częścią województwa warmińsko-mazurskiego. Do głównych miast regionu należą: Ełk, Giżycko, Gołdap, Iława, Kętrzyn, Mikołajki, Morąg, Mrągowo, Nidzica, Olecko, Ostróda, Pisz, Ruciane-Nida, Szczytno i Węgorzewo.
Ukształtowanie powierzchni:
Rzeźba terenu Mazur jest bardzo urozmaicona. Jest to efektem działalności lodowca kontynentalnego, który nasuną się na te tereny w plejstocenie. Znajdują się tutaj ciągi wzgórz morenowych, z najwyższym szczytem – Wzgórza Szeskie (309 m n.p.m.), liczne pagórki ozów i kemów, rozległe równiny stożków sandrowych oraz zagłębienia bezodpływowe..
Warunki wodne:
Wielkim bogactwem tej krainy są jeziora polodowcowe, które zajmują około 7% powierzchni regionu. Liczy on 2 700 jezior o powierzchni ponad 1 ha. Sprawia to, iż Mazury nazywane są często „Krainą Tysiąca Jezior” lub „Krainą Wielkich Jezior”. Największymi jeziorami obszaru, a zarazem największymi w Polsce są Śniardwy (113,8 km²) i Mamry (104,9 km²). Poza tym do grupy największych jezior regionu należą: Niegocin, Nidzkie, Roś i Tałty. Przez obszar Pojezierza Mazurskiego przebiega działa wodny Pregoły i Narwi. Sieć rzeczna jest gęsta, a tworzą ją głównie dopływy tych dwóch rzek: Narwi – Omulew, Rozoga, Szkwa, Pisa, Biebrza z Ełkiem i Rospudą, oraz Pregoły – Łyna z Gubrem i Węgorapa. Rzeki te zasilane są głównie przez jeziora.
Warunki klimatyczne:
Klimat Mazur kształtowany jest głównie przez masy powietrza kontynentalnego napływającego ze wschodu. Zimy są tu długie i mroźne, natomiast lata krótkie i słoneczne. Krótki jest także okres wegetacyjny, który trwa przez około 180 – 190 dni w roku.
Szata roślinna:
Lasy zajmują około 30% powierzchni regionu. Znajdują się tu liczne kompleksy, głównie lasów świerkowo-sosnowych, o stanie zbliżonym do pierwotnego. Największymi z nich są: Puszcza Piska,Puszcza Borecka, Lasy Purdzkie, Lasy Ramudzkie, Lasy Napiwodzkie, Lasy Taborskie i Lasy Dzierzgońskie. Poza lasami duże połacie terenów zajmuje roślinność błotna i torfowiskowa. Występuje tu także wiele gatunków roślin zielnych i reliktowych gatunków tundrowych, np.:mech wodny, moczarka kanadyjska, babka, tatarak, chaber łąkowy, głóg, koniczyna i rokitnik
Świat zwierzęcy:
Mazury zamieszkuje wiele gatunków zwierząt. Lasy są siedliskiem żubra, łosia, bobra, jelenia, sarny, dzika i zająca. Występują tu także lisy, wilki, rysie, kuny leśne, borsuki i nietoperze. Kraina ta charakteryzuje się jednak przede wszystkim bogactwem ptaków. Należą do nich: głuszce, jarząbki, cietrzewie, kruki, orły przednie, orzechówki, sójki, dzięcioły, myszołowy, jastrzębie, krogulce, czaple, żurawie i wiele innych. W mazurskich wodach rzek i jezior występuje ponadto wiele gatunków ryb, m. in.: łosoś, troć, głowacz, kleń, jelec, sieja, sum, szczupak, płoć, leszcz, okoń, węgorz, peluga, amur biały, tołpyga biała oraz tołpyga pstra
Obszary chronione:
Na terenie Mazur znajduje się wiele obszarów chronionych. Największym z nich jest istniejący od 1977 r. Mazurski Park Krajobrazowy o powierzchni 53 655 ha. Ponadto znajduje się tu ponad 100 rezerwatów przyrody (np. „Czerwone Bagno”, „Czapliniec Bełda”, „Rogożno Zamek”, „Cisowy Jar”) i ponad 1 000 pomników przyrody, zwłaszcza drzew i głazów narzutowych.
Gospodarka:
Mazury są regionem rolniczo-przemysłowym. Do głównych gałęzi gospodarki należy: przemysł rolno-spożywczy (głównie mięsny, mleczarski, rybny i piwowarski), drzewny (oparty na zasobach leśnych obszaru), chemiczny, maszynowy i elektromaszynowy. W ostatnich latach coraz większe znaczenie zaczyna odgrywać turystyka. Głównymi ośrodkami miejskimi regionu są: Olsztyn, Giżycko, Ełk i Pisz.
Turystyka:
Mazury są bardzo popularnym regionem turystycznym. Obfitość jezior i rzek przyczynia się do rozwoju turystyki związanej z uprawianiem sportów wodnych – kajakarstwa i żeglarstwa. Znajduje się tu także wiele szlaków dla turystyki pieszej i rowerowej. Na Mazurskich wzgórzach wznoszą się średniowieczne zamki krzyżackie, będące również jedną z głównych atrakcji turystycznych regionu. W obrębie Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajdują się także liczne ścieżki przyrodnicze.